Spor Diş Hekimliği

Sporcular darbelere sıklıkla maruz kalıyorlar. Darbeye maruz kalma oranı yapılan sporun türüne göre değişiyor. Sporcuların çeneleri ve dişleri darbelerden sıklıkla etkileniyor. Ağız içerisinde etkilenen bölge genellikle üst dişler oluyor.

Spor Diş Hekimliği Nedir?

Spor diş hekimliği, sporcuların maruz kalabileceği travmalara karşı ağız, diş ve çevre dokularının korunması için hazırlanan apareylerin uygun şekilde seçilmesini ve kişiye özel hazırlanmasını içeriyor. Ayrıca travma sonucu meydana gelen hasarların doğru şekilde onarılması yine spor diş hekimliğinin kapsama alanına giriyor.

Spor Diş Hekimliği ve Travma

Travma, diş hekimliğinin acil durumudur. Sporcuların, özellikle yakın temas içen sporlarla ilgilenen kişilerin darbeye maruz kalma ve travma ile dişlerinin zarar görmesi oldukça yüksek bir ihtimal. Bu nedenle travmanın önlenmesi ve travma sonucu meydana gelen acil durumlara hızlı bir şekilde müdahale edilmesi için spor diş hekimliği uygulamaları yapılıyor.

Spor Diş Hekimliği Neden Önemlidir?

Spor diş hekimliği için uzmanlaşmış hekimler, sporcuların aktivite düzeyine göre en uygun koruyucu planlamaları yapan ve tedavileri için en hızlı karar verme yetisine ve deneyimine sahip diş hekimleridir. Sporcuların fiziksel hasarlarını onarabilmek kadar onların psikolojik olarak rahatlatmak ve durumu kontrol etmek de gereklidir. Sporcular sık sık travmaya maruz kaldıkları için spor diş hekimliği son derece önemlidir.

Spor Diş Hekimliğinde Kullanılan Apareyler Nelerdir?

Spor diş hekimliği yapan diş hekimleri kliniğe başvuran kişilerden ölçü alıyorlar ve elde edilen modeller üzerinde ağız koruyucuları/koruyucu dişlikleri hazırlıyorlar. Böylece son derece uyumlu apareyler elde edilmiş oluyor. Ayrıca termoplastik maddelerden elde edilen apareyler de kullanılabiliyor.

Ağız koruyucuları, travma sonucunda dişlere ve diş çevresindeki yanak, dudak, dil gibi anatomik yapıların yaralanmalarını önlüyor. Çene kırığı ihtimalini azaltıyor. Alt ve üst çeneler arasında bir miktar boşluk oluşturulduğu için beyin sarsıntısı gibi daha büyük komplikasyonların önüne geçiliyor.

Ağız koruyucular ve koruyucu dişlikler, uygun materyalden yapılıyor ve dişler ile tam uyum gösteriyor. Nefes almayı önlemiyor. Bu apareylerin kokusu ve tadı olmuyor. Yeterli incelikte ve yırtılmaya karşı dirençli özellik gösteriyor.

Sporcularda Yaygın Olarak Görülen Diş ve Çevre Dokuları Travmaları ve Tedavileri

• Spor esnasında alınan darbeden dolayı dişler kırılabiliyor. Böyle bir durumda hekim öncelikle sporcunun travma öyküsünü dinliyor, ağız içi muayenenin ardından ağız içi ve ağız dışı filmlerle ilgili dişteki kırık veya çatlak hattının durumu, büyüklüğü ve yönü belirliyor. Çatlak diş genellikle koruyucu rezin uygulamalarıyla tedavi ediliyor. Kırık dişler kırığın büyüklüğüne göre dolguyla tedavi edilebiliyor ya da kırık dişin canlılığını içeren pulpa dokusuna ulaştıysa kanal tedavisi gerekli olabiliyor.
• Dişler darbe sonucunda mevcut konumlarını kaybedebiliyor. Buna lüksasyon yaralanmaları deniyor. Böyle bir durumda sporcunun hızlı bir şekilde diş hekimine gitmesi gerekiyor. Diş hekimleri dişi eski konumuna getiriyorlar ve apareyler yardımıyla bu konumda belli bir süre dişi sabitliyorlar. Böylece diş etrafındaki dokuların iyileşmesi ve yeniden oluşması sağlanıyor. Eğer diş, travma sonrası devital olmuşsa yani canlılığını yitirmişse dişlere kanal tedavisi uygulamak gerekiyor.
• Spor sırasında alınan darbeler sonucunda dişler tamamen yerinden çıkabiliyor. Buna avülse olmuş diş deniyor. Avülse dişlerin korunmasının en önemli etkeni ise zamanlama. Avülse olan diş ile diş hekimliği kliniklerine en kısa sürede gidilmesi gerekiyor. 24 saat içinde avülse diş yerine yerleştirilebiliyor ve sabitlenerek ağız ortamında devamlılığı sağlanıyor. Saklama koşulları da bir o kadar önemli. Eğer diş yerinden tamamen çıktıysa süt içerisinde saklamak, diş ile çok fazla temas etmemek ve bir an önce kliniğe gitmek gerekiyor.